Hướng dẫn cách chăm sóc mẹ và em bé sau khi sinh con

Chăm sóc Mẹ

Theo dõi sản dịch.

- Bình thường sản dịch có màu đỏ như kinh nguyệt, mùi tanh nồng, kéo dài khoảng 7 ngày, sau đó ít dần, chuyển sang màu hồng nhạt, sau khoảng 4 tuần thì hết hẳn.
- Sau 4 tuần thì có thể có kinh nguyệt trở lại, máu ra như kinh nguyệt thường kỳ. Chú ý dùng biện pháp tránh thai vì rất dễ có thai sớm sau sinh.

Vết khâu tầng sinh môn và vết mổ: 

- Không kiêng tắm và gội đầu.
- Vết khâu sẽ liền sẹo sau khoảng 7 ngày: rửa, vệ sinh bằng Betadine. Nếu đau: uống giảm đau Efferalgan 500mg x 2 viên. Sau 6 giờ có thể uống nhắc lại 1 lần nếu cần. Ngày uống không quá 4 lần.

Ăn uống và nghỉ ngơi.

- Ăn đa dạng các loại thực phẩm hàng ngày.
- Ăn chín uống sôi, ăn đầy đủ các chất, ăn nhiều rau xanh và hoa quả.
- Uống 3 lít nước/ ngày để đảm bảo đủ sữa và tránh táo bón.
- Cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu và bú đến 24 tháng tuổi hoặc lâu hơn.
- Uống viên sắt và các loại vitamin cần thiết theo chỉ định của bác sĩ.
- Vận động nhẹ nhàng, không cần bất động, không gen bụng sớm trước 1 tháng.
- Đảm bảo thời gian ngủ 7 – 8 tiếng một ngày.
Lưu ý:
- Không sử dụng các chất kích thích: Rượu, bia, café, thuốc lá…
- Không nên ăn các loại hoa quả chua trong tháng đầu sau sinh.

Cần tái khám bác sĩ khi:

- Sản dịch ra quá ít, đau bụng nhiều, sản dịch có mùi hôi.
- Nếu sau 7 ngày đã hết sản dịch rồi đột ngột ra máu nhiều đỏ tươi.
- Sốt >38 độ C, rét run, đái buốt.
- Vết khâu tầng sinh môn hoặc vết mổ sưng tấy, chảy dịch, đau nhiều.
- Vú căng đau tức.

Thủ tục lấy giấy chứng sinh.

- Sản phụ mổ đẻ sau khi thanh toán ra viện.
- Sản phụ đẻ thường khi đi khám 4 ngày sau sinh cho con.
- Khi đến lấy giấy chứng sinh cần phải mang theo sổ hộ khẩu có tên mẹ và có chứng minh nhân dân của mẹ.

Chăm sóc Bé

Vệ sinh, môi trường.

-Nhiệt độ phòng cho bé tốt nhất trong khoảng 26 – 27độ C .
- Tắm cho bé hàng ngày (nhiệt độ nước 37 độ C, thân bé ngập trong nước).
- Vệ sinh rốn cho bé bằng cồn 70 độ và gạc vô trùng. Rốn sẽ rụng sau sinh khoảng 7 – 12 ngày (cá biệt có bé lên đến 3 tuần). Với phương pháp cắt rốn thì 2 thì chỉ cần vệ sinh rốn bằng cồn mà không cần chờ đợi rốn rụng.
- Massage cho bé trước hoặc sau khi tắm giúp bé dễ chịu, ngủ ngon.
- Tắm nắng cho trẻ hàng ngày.

Nuôi dưỡng.

- Cho bé bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu.
- Bú theo nhu cầu của trẻ, trẻ trực tiếp mút vú mẹ là tốt nhất.
- Thường xuyên massage vú, vắt sữa để tránh tắc sữa và áp xe vú.
- Nếu bé nôn trớ nhiều, bỏ bú, vàng da tăng lên thì cho bé khám lại ngay.
- Bé đi ngoài 6- 8 lần 1 ngày, phân hoa cà hoa cải nếu bú mẹ hoàn toàn.
- Rửa vệ sinh cho bé bằng nước ấm khi bé đi ngoài hoặc 2 lần 1 ngày để tránh hăm tã.
- Đánh giá sự tăng trưởng của trẻ: Cân nặng tăng trung bình lên 500 – 600 gr/1 tháng trong 6 tháng đầu (150gr – 200gr/ tuần) hoặc theo dõi lượng nước tiểu của trẻ hàng ngày (6 – 8 lần/ ngày).

Tái khám và phòng bệnh.

- Khám lại vào ngày thứ 4 sau sinh để phát hiện vàng da sơ sinh cần điều trị
- Đo thính lực cho bé phát hiện khiếm thính.
- Xét nghiệm sàng lọc sơ sinh để phát hiện 3 bệnh nguy hiểm mà lâm sàng khó phát hiện (Suy giáp bẩm sinh, Thiếu men G6PD, Tăng sản thượng thận bẩm sinh).Thời gian xét nghiệm: sớm nhất sau 72 giờ, muộn nhất sau 3 tuần tuổi. 
- Cho bé uống vitamin D3 theo đơn của bác sỹ.
- Tiêm phòng lao (BCG) cho bé.
- Thực hiện tiêm chủng đầy đủ (theo lịch tiêm chủng).